Tránh ngộ nhận về GDP

GDP (Gross Domestic Product) là tổng giá trị sản phẩm hàng hóa hay dịch vụ được tạo ra trong phạm vi một quốc gia hay vùng lãnh thổ. Có nghĩa là giá trị sản phẩm được tạo ra trên lãnh thổ của quốc gia nào thì được tính cho GDP của quốc gia đó. Tuy nhiên giá trị sản phẩm tạo ra trên phạm vi quốc gia nhưng chưa chắc quốc gia đó đã được hưởng toàn toàn mà có thể chỉ được một phần, thậm chí 1 phần rất nhỏ.

Lấy ví dụ Công ty Samsung của Hàn Quốc và Công ty Toyota của Nhật Bản có các nhà máy sản xuất hàng điện tử và ô tô ở Việt Nam. Hàng năm 2 công ty này tạo ra một giá trị hàng hóa có thể quy ra tiền, chẳng hạn giá trị hàng hóa của Samsung đạt 50 tỷ USD và Toyota là 30 tỷ USD. Số tiền đó sau khi đã trích lại cho phía Việt Nam (tiền thuê đất, nhân công và các loại thuế, phí), số tiền còn lại sẽ được 2 công ty đem về nước của họ là Hàn Quốc và Nhật Bản (để cho đơn giản ở đây loại trừ các yếu tố khác như tái sản xuất, mở rộng đầu tư, chi phí nguyên vật liệu). Chẳng hạn Samsung để lại Việt Nam 5 tỷ USD còn lại 45 tỷ USD đem về HQ (được tính vào GNP của HQ) và Toyota để lại 3 tỷ USD và đem về Nhật 27 tỷ (được tính cho GNP của Nhật). Và như vậy chúng ta thấy mặc dù có 80 tỷ USD được tính cho GDP của VN nhưng thực tế VN chỉ được hưởng 8 tỷ USD, một con số rất nhỏ, đó là tiền cho thuê đất, các loại thuế, phí và lương nhân công rẻ mạt.

Do vậy khi nói đến GDP của Việt Nam tăng trưởng mạnh thì cũng chưa nên vội mừng quá bởi vì còn phải xét đến nhiều yếu tố và kinh tế của VN thực sự được hưởng ở mức độ nào mới là điều quan trọng. GDP của VN tăng phần nhiều do kết quả hoạt động của các công ty có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), ngoài ra kinh tế VN dựa nhiều vào khai thác tài nguyên, khoáng sản nên thiếu biền vững. Đó còn chưa nói đến việc GDP còn phụ thuộc vào chi tiêu của Chính phủ, Chính phủ chi tiêu càng nhiều thì GDP càng tăng, ví dụ như xây dựng đường xá, cầu cống, các công trình phúc lợi và sửa chữa.

Phạm Cao Tố